KEUZE: “Should you kill the fat man?”

Op zaterdag 6 februari werd ik in de middag gebeld met de vraag of ik interesse had in het trainerschap bij FC Den Bosch. Ik moet eerlijk bekennen dat ik niet geheel verrast was dat ze aan mij dachten.  In de voetballerij is de wereld eigenlijk heel klein en bij alle clubs waar ik gewerkt heb, heb ik eigenlijk nog altijd goed contacten en soms zelfs overleg over zaken. Toch leverde deze concrete vraag mij een bijzonder gevoel op en het plaatste mij voor een keuze die me echt wel even wat slapeloze nachten kostte. Ik moest een keuze maken die mijn toekomst verdere richting zou geven.

Nu is keuzes maken natuurlijk op zich niets bijzonders. Iedereen ervaart dat dagelijks van de kleinste tot de grootste dingen. Zo hoorde ik op een congres over werkgeluk hersenwetenschapper en publicist Victor Lamme (‘De vrije wil bestaat niet’) aan het woord over hoe keuzes maken werkt bij mensen. Hoe de hersenen werken bij morele dillema’s. Hij liet daarbij de zaal een plaatje zien van een aankomende onbemande trein. Op de treinrails lag 5 mensen te werken aan de spoorrails. Zij zagen de aankomende trein niet. Deze zou hen overrijden. Over de treinrails heen was echter nog een bruggetje gebouwd. Op dit bruggetje stond een ietwat te dikke man. De professor gaf de zaal de keuze: door de man van de brug af te duwen zou de onbemande trein tot stoppen komen en de werklui gered worden. Hij vroeg ons een keuze te maken. Wie zou de man van de brug duwen en de trein stoppen? Maar een klein gedeelte van de zaal koos ervoor om de dikke man van de brug te duwen..  We legden uit dat het niet goed voelde, iemand met de hand te doden, zelf te duwen etc. etc.

Daarna gaf hij ons een ander plaatje: dezelfde aanstormende trein, maar ditmaal een splitsing van de rails, waarbij links er 1 man aan de rails lag te werken en aan de andere kant van de splitsing weer 5 mensen. Ditmaal was er geen bruggetje, maar wel een wissel aanwezig. Wanneer de wissel niet gebruikt werd zou de trein de 5 mensen overrijden. Hij vroeg de zaal weer te kiezen. Zouden we de wissel gebruiken en zo de trein de linker rails op laten rijden met als gevolg 1 mens te overrijden.  En bijzonder genoeg koos bijna iedereen ervoor om de wissel te gebruiken.

De professor gaf ons aan hoe raar onze keuze was. Immers….. 5 mensenlevens t.o.v. 1 persoon! Waarom kozen we daar dan niet ook bij het eerste plaatje voor?  En zomaar wel bij het tweede? Rationeel gezien is de afweging hetzelfde: 5 mensenlevens voor 1 mensenleven.  En toch gaf hij aan: dit is juist niet verwonderlijk. Alhoewel wij altijd denken dat we vanuit ratio redeneren en zo onze meeste keuzes maken is het tegendeel waar. Onze Nucleus Accumbens (voorste gedeelte van onze hersenen) is hiervoor verantwoordelijk. Wij kiezen op basis van emotie en gevoel. De marketingindustrie weet dit natuurlijk allang en bespeelt ons daarom met beelden die op onze emotie inspelen.

Basis voor mijn keuze vormt voor mij de achterliggende motivatie en mijn gevoel daarbij: “Wat zijn mijn beweegredenen”. Voor mezelf wil ik die helder hebben. Maar wat ik nog veel belangrijker vind zijn de consequenties van keuzes. Heeft de consequentie betrekking om jezelf of ook consequenties voor anderen. Wat mij betreft gaat het om het feit dat je de verantwoording moet nemen en dragen van de keuzes die je maakt. Ik vind dat veel mensen graag keuzes maken over alles, maar zie ook dat ze vaak niet in staat zijn om de consequenties van hun keuzes te dragen en te nemen. Ik zie ook mensen die niet in staat zijn om keuzes te maken en het besluit over zaken nooit nemen.

Na de vraag van FC Den Bosch moest ik een keuze maken: trainer te worden bij FC Den Bosch of verder te gaan met de ingezette weg naar een baan met wellicht een breder perspectief in het bedrijfsleven en maatschappij.  En de keuze moest snel gemaakt worden….

Tijdens de zomer van 2015 was ik me goed bewust van de situatie waarin ik me bevond. Na 16 jaar werkzaam te zijn geweest in de hulpverlening en 16 jaar binnen het betaald voetbal had ik een bepaalde mate van vrijheid om te bepalen wat ik ging doen.

Ik heb toen een weloverwogen een keuze gemaakt en besloten me te gaan richten op bestuurs-, directie en management functies  zowel binnen als buiten de voetbalwereld. Bijzonder genoeg schetst de media vaak een beeld dat ik niet meer werkzaam wilde zijn in de voetballerij. Dat heb ik echter nooit overwogen. Ik heb wel aangegeven dat ik vond dat mijn tijd als actieve trainer/coach in het betaald voetbal voorbij. Ik zag clubs n.m.l. kiezen voor een nieuwe generatie trainers.

Vanaf augustus 2015 ben ik dan ook bezig geweest met het uitstippelen en bewandelen van een andere weg om zo te komen tot mijn ideaal: Een baan waarbij ik kan werken met mensen en betekenis kan geven aan mensen. Vereiste daarbij zijn een ambitieuze, dynamische omgeving en een stip op de horizon waar ik aan mee kan werken. Dit om zo onderdeel uit te maken van een langere termijn planning en visie. Mijn passie ligt in ontwikkeling van mensen in de context van de maatschappij, maar het vlak en de branches daarbij zijn breed.

De ingeslagen weg heb ik bewust ingezet met een gefocuste aandacht en kleine stapjes. Een aantal mensen met specifieke kennis en ervaring hebben mij daar enorm bij geholpen. Zij zijn coach, sparringpartner en critici voor me geweest.

Zo ben ik op hun advies begonnen om de beeldvorming die er van mij bestaat wat te veranderen.  Immers de meeste mensen zien mij als “die voetbalman”.  Soms zelfs als “babbelzieke control freak”. Om dit laatste moet ik overigens vaak vooral om lachen. Probeer daarbij maar eens deze beeldvorming pratend te kenteren bij interviewers die uiteindelijk naar believen knippen en plakken! Maar feit is dat veel mensen mij alleen  “kennen” van TV- interviews of door programma’s en artikelen waarin er “over mij” gesproken wordt. Hierdoor ontstaat er natuurlijk slechts een gevormd media-beeld van de buitenkant en dan ook nog altijd binnen de context van voetbal.

Het viel mij zelf ook op dat veel mensen vaak totaal geen idee hadden wie ik echt ben. Niet weten welke opleidingen ik gevolgd heb en waar ik werkzaam ben geweest.  Maar weinigen weten dat ik de afgelopen 16 jaar binnen alle verschillende functies die ik bekleed heb altijd bezig ben geweest met sociaal-maatschappelijk activiteiten en projecten.

Door mijn keuze nam ik de verantwoording op me om veel tijd en energie te stoppen in het kenteren van de beeldvorming. Zo ga ik naar bijeenkomsten waar men mij niet zo snel verwacht, maar waar de onderwerpen mij erg interesseren. Geef ik bij lezingen en presentaties ook vooral voorbeelden uit mijn maatschappelijke ervaringen i.p.v. de voetbalwereld. En ook mijn blogs zijn onderdeel van dit proces. En ik bemerkte hierbij een soort  sneeuwbaleffect. Het begon klein en langzaam maar het groeit dagelijks en er komt steeds meer snelheid in. Gesprekken die ik voerde werden anders ingezet en men doorzag de vooroordelen en ziet juist de meerwaarde en de kwaliteiten die ik bezit  op andere vlakken dan de voetballerij. Dit proces leidde dan ook naar de gezochte waardering uit de maatschappij: Ik werd gevraagd om in te stappen in een traject om directeur te worden van een  bedrijf.

Toen de vraag van FC Den Bosch kwam “Wil jij per direct hoofdtrainer worden?”,  was ik dus volop bezig met gesprekken met deze organisatie. Ik denk dat iedereen wel begrijpt dat ik eigenlijk al voorbij dit kruispunt was.

Ik heb de carnavalsperiode gebruikt om uitgebreid met FC Den Bosch te praten en te overleggen. Maar de belangrijkste gesprekken heb ik thuis gevoerd over de keuze waarvoor ik, wij , stonden. Ga je weer de voetballerij in en bevestig je de beeldvorming: “Je bent een voetbalman.”  Of kies je voor een maatschappelijke loopbaan in het bedrijfsleven? Kies je voor continuïteit of weer een kortstondig verblijf van een paar jaar bij een club? Kies ervoor om het strategisch niveau te werken of weer heel erg operationeel te gaan werken?

En waarom heb ik dan voor FC Den Bosch gekozen? Tja…hersenwetenschapper waar ik al over vertelde, had mijn uitkomst met gemak voorspeld. Dat is door emotie: gevoel. Gekozen voor FC Den Bosch heb ik omdat het te maken had met een hulp geven aan een “vriend”.  FC Den Bosch zit diep in me. Het was mijn eerste club in het betaald voetbal. De club heeft me letterlijk veel vrienden opgeleverd. FC Den Bosch betekent het een en ander voor mij. En die club vroeg mij om hulp. Dan kan ik dus moeilijk weigeren.

Bewust heb ik voor FC Den Bosch gekozen, maar dat betekent niet dat ik mijn andere ambitie en ingezette route stop zet. Nee, de consequentie van mijn keuze is dat ik op twee sporen verder ga. Ik zal al mijn passie en tijd en energie stoppen in FC Den Bosch, maar ondertussen blijf ik mezelf verder ontwikkelen en blijf ik vorm geven aan een toekomstige loopbaan die ook op een ander vlak of branche mogelijk is.

Ik realiseer me bij dit onderwerp tegelijkertijd wat een geluk ik heb om te leven in een land en omgeving waar je de vrijheid hebt om op allerlei mogelijke vlakken zelf je beslissingen en keuzes te maken. Dat dat niet voor iedereen op de wereld vanzelfsprekend is, bewijst de waanzin van de tijd waarin we leven maar vaak genoeg helaas.